Henryk Sienkiewicz Latarnik

Na podstawie utworu literackiego omawiamy podstawowe pojęcia osi noweli

jak emigracja (w tym przypadku polityczna) i próby odnalezienia się w życiu dokonywania życiowych wyborów (zawodu, kraju, ścieżki kariery). Jednocześnie omawiamy współczesną sytuację migracji i wędrówek ludów. Rozmawiamy o ich powodach. Kolejnym pojęciem omawianym szerzej jest oczywiście szukanie swojego miejsca – realizacja zawodowa, powołanie. Oraz pojęcie samotności.

etiuda 1:

# przygotowanie:

Przedział pociągu.: Stawiamy sześć krzeseł – trzy z prawej i trzy z lewej strony tablicy. Obie linie lekko pod kątem 45 stopni. Pomiędzy trzema krzesłami prawymi i trzema krzesłami lewymi pozostawiamy wolną przestrzeń szerokości 2 krzeseł. To będzie nasze okno przedziału. Możemy je narysować na tablicy. Umawiamy się, że ‘teatralnie’ wchodzimy do przedziału otwierając przesuwne, fikcyjne drzwi z przodu naszej sceny.

Możemy dobrać w tle cichą jednostajną muzykę ośmielając uczniów do wykonania zadania.

Przed rozpoczęciem akcji dramy prosimy uczniów by każdy z nich wybrał dla siebie jedną postać (w określonym wieku – starszą, młodszą; o określonym, konkretnym zawodzie). Jednocześnie umawiamy się, na trasę pociągu, który nigdy nie wróci na stację początkową. Pociąg co jakiś czas będzie zatrzymywał się na stacjach i wówczas ten z uczniów, który będzie miał ochotę na danej stacji z niego wysiąść – wysiada robiąc miejsce kolejnemu.

Dla sprawnego przeprowadzenia działań nauczyciel moderując akcję sceniczną mówi co jakiś czas: “Pociąg zatrzymuje się, kolejna stacja”.

Sednem prawidłowego wykonania zadania jest brak pośpiechu. Bardzo dobrze zadziała muzyka w tle przenosząca akcję w trochę inną od szkolnej rzeczywistość. Nie za głośna – ponieważ pozwalamy uczniom nawiązywać kontakt i rozmawiać ‘w postaciach’. Zawiązywać zwykłe rozmowy w przedziale. Uwalniamy twórczą radość uczniów. Przyglądamy się kierunkom improwizacji.

Zadanie polega na tym, że każdy wykonawca, który nabierze śmiałości oglądając nawzajem kolegów i będzie chciał wsiąść do pociągu i przyłączyć się do akcji scenicznej otwiera wirtualnie przedział i wchodzi do przedziału.

Podobnie jak w prawdziwym pociągu co chwila ktoś się dosiada, nawiązuje się rozmowa i ktoś z niego również co jakiś czas wysiada.

Sednem są postaci.

Mają to być konkretne osoby (babcia, dziadek, wnuk, osoba dorosła, pani z pieskiem…ect). Każdy określa nie mówiąc innym jaka to postać. Stara się ją ‘odegrać’ w akcji dramy. Ta postać wykonuje konkretny zawód w życiu. Prosimy uczniów by wyobrazili sobie konkretne osoby ze swojego bliskiego otoczenia o konkretnych zawodach i starali się oddać ich najważniejsze cechy (sposób poruszania się, mówienia itp.) w akcji scenicznej. W przedziale zawiązują się rozmowy. Pociąg kończy bieg w zależności od zaangażowania ‘aktorów – uczniów’.

Zadanie omawiamy pod kątem przejrzystości intencji: Czy zrozumieliśmy jako widzowie (osoby nie siedzące akurat w przedziale – reszta klasy): jaką postacią była dana osoba, co to za charakterystyczne cechy? Czy łatwa jest podróż w nieznane? Co znaczy jechać bez konkretnego celu i jakie wiążą się z tym emocje.

Udanej zabawy.

etiuda 2:

Na stoliku-ławce ustawionej naprzeciwko klasy stawiamy jedną pustą torbę. Może być plecak któregoś z uczniów bądź coś, co przypomni torbę podróżną. Wkładamy do pustej torby skrawek materiału. Szalik lub apaszkę.

# wykonanie:

Każdy z wykonawców zadania decyduje się na podróż swojego życia w nieznane.

Prosimy uczniów by wyobrazili sobie, że prawdopodobnie nigdy nie wrócą do rodzin, miast/miejscowości w których się znajdują. Że wyruszają w świat szukając miejsca do życia i do pracy.

Zadanie wykonujemy w wolnym tempie. Możemy dodać muzykę. Etiuda jest bez słów.

Każdy z wykonawców podchodzi do torby i wyciągając przedmiot, który może zabrać ze sobą na ‘bezludną wyspę’ stara się zagrać przed klasą i samym sobą co to za przedmiot, rzecz, istota, zwierzę… Wyciągając materiał z plecaka stara się w wiarygodny sposób “ograć” przedmiot. Nadać odpowiednie znaczenie kawałkowi materiału. W zależności od tego, czy zabieranym w nieznane będzie książka, czy na przykład zwierzę uczniowie animują fragment tkaniny i starają się oddać swoje nastawienie i zachowanie w stosunku do wyobrażonej rzeczy.